Het was een belangrijk jaar voor schone en veilige scheepvaart. Na lange onderhandelingen en veel politiek getouwtrek ging de wet voor schone scheepvaart definitief de boeken in. Maar een ongeval deze zomer op de Noordzee toonde dat schepen ook een stuk veiliger moeten, voor mens en milieu.
Elektronica, fruit en pannenkoekenmix
Kleding, meubels, elektronica, fruit, en zelfs pannenkoekenmix. 90% van alle spullen komt Europa binnen via onze havens. Op gigantische schepen met ontelbaar veel containers vol pakjes in alle soorten en maten.
De scheepvaartsector bleef tot nu toe buiten schot. Terwijl de sector een cruciale rol speelt in de internationale handel, maar ook verantwoordelijk is voor veel vervuiling en een aanzienlijk deel van de globale CO2-uitstoot.
99% van de schepen vaart nu nog op fossiele brandstoffen. Het verbaast dan ook niet dat de scheepvaartsector verantwoordelijk is voor bijna 4% van de Europese CO2-uitstoot. Dat lijkt misschien weinig, maar dat is net zoveel als de totale uitstoot van een land als België.
Naast CO2 stoten grote schepen ook methaan, zwavel en stikstof uit. Schadelijke stoffen die bijdragen aan water- en luchtvervuiling. Met ernstige gevolgen voor de gezondheid van mens en milieu.
Klimaatdoelen halen
Om de klimaatdoelen te halen, moet iedereen meedoen en zal de scheepvaartsector – net zoals alle andere Europese sectoren – moeten gaan betalen voor de uitstoot van schepen. Dat doen we door de sector op te nemen in het zogenaamde emissiehandelssysteem.
Onder dat systeem krijgen bedrijven een beperkt aantal uitstootrechten toegekend. Als ze meer willen uitstoten moeten ze uitstootrechten kopen van bedrijven die minder uitstoten. Zo stimuleren we de sector om te investeren in duurzame brandstoffen en schepen.
De groene transitie vereist ook een transitie in de manier waarop schepen worden aangedreven. We moeten dus ook investeren in duurzame brandstoffen. Denk aan groene waterstof en op waterstof gebaseerde synthetische brandstoffen zoals groene ammoniak.
Aan de stekker
Ook moeten containerschepen en cruiseschepen die in de haven liggen op termijn verplicht gebruik maken van walstroom. Schepen moeten vanaf 2030 letterlijk de stekker in het stopcontact steken wanneer ze in een haven aanmeren. Zo verminderen we ernstige luchtvervuiling in havengebieden.
Neus op de feiten
Nog maar net uitgerust van de Oud-en-nieuwviering, pakten begin januari 2021 duizenden Nederlanders hun wandelschoenen uit de kast en trokken ze naar de Waddeneilanden.
De MCS Zoe had tijdens een winterse storm honderden containers verloren op volle zee. De inhoud daarvan spoelde aan op de stranden. Duizenden vrijwilligers wisten tonnen afval van de stranden en uit de duinen te halen.
En deze zomer stond plots een autoschip op de Noordzee in lichterlaaie. De Freemantle Highway met duizenden gloednieuwe auto’s aan boord kwam op vrijwel dezelfde plek in problemen als de MCS Zoe. Dankzij het ingrijpen van de kustwacht, bleef ons een milieuramp bespaart.
Die ongelukken drukten ons met de neus op de feiten. Ook een relatief klein ongeluk op zee, kan grote gevolgen hebben voor de Nederlandse kust.
Zo trots als we waren dat de UNESCO de Waddenzee erkende als Werelderfgoed, zo zorgeloos gaan we om met de gevaren die de zeescheepvaart vorm voor het unieke natuurgebied. Daarom werk ik in het Europees Parlement aan nog twee wetten die de Europese scheepvaart veiliger moet maken.
Moderner en veiliger
De wet waar ik aan werk, maakt de controle op de schepen strenger. Zo zorgen we ervoor dat de arbeidsomstandigheden van arbeiders aan boord verbeteren en dat hun werk veiliger wordt. En we zien toe dat de technische staat van de schepen aan moderne eisen voldoet. Controleurs moeten dat aan boord vrij kunnen controleren.
Bovendien moet alle documentatie over wat een schip vervoert, digitaal beschikbaar zijn. Zo weten autoriteiten aan wal onmiddellijk wat een schip vervoert als er problemen ontstaan op zee.
Grip op de sector
En er moet een toegankelijke database komen van alle ongelukken die in de Europese kustwateren plaatsvinden. Op die manier kunnen inspecteurs in bijvoorbeeld Rotterdam onmiddellijk zien of een boot met problemen aan boord eerder al een keer door de Griekse kustwacht is gewaarschuwd.
Zo krijgen we stap voor stap grip op de sector en verbeteren we de veiligheid voor arbeiders. En ook de zeehonden van Vlieland zullen ons dankbaar zijn.
